همشهری آنلاین - محمد ملاحسینی: دریاچه نمک خور که بزرگترین دریاچه فصلی نمک جهان (پلایا) است، از جمله کم ارتفاعترین نقاط در فلات ایران نیز محسوب میشود
شهرستان خور و بیابانک به مرکزیت شهر خور در منتهیالیه شرق استان اصفهان قرار گرفته است. این شهرستان از شمال به استان سمنان از جنوب و شرق به استان یزد و از سمت غرب به بخش انارک شهرستان نایین محدود است.
جاذبههای گردشگری خور و بیابانک / روستای گرمه /
شهرستان خور و بیابانک به صورت جلگه و دشت همواری است که عوارض پراکندهای در جنوب، شمال، غرب و مشرق آن به چشم میخورد.
این دریاچه در قسمت مرکزی تا جنوبی کویر مرکزی ایران گسترش دارد و ارتفاع آن از سطح آبهای آزاد به طور متوسط 707 متر است.
عمق نمک در این دریاچه بر خلاف سایر دریاچههای نمک مشابه در فلات مرکزی ایران بسیار نازک بوده به طوری که از 5 سانتیمتر تا 10 متر متغیر است.
علت این تفاوت حرکت دائمی سفرههای آبهای شور زیرزمینی و لجنهای سیاه لایههای زیرین میباشد که از شکلگیری و تراکم پلتفرمهای نمکی جلوگیری میکند.
زمینهای اطراف این دریاچه در مناطق غربی، شرقی و شمالی به شدت باتلاقی با درصد چسبندگی زیاد و در مناطق جنوبی به صورت زمینهای پف کرده میباشد.
آب و هوای منطقه بسیار گرم و خشک و میزان ریزش باران در دریاچه به صورت میانگین 20 میلیمتر در سال میباشد. در هنگام بارش و ورود سیلابهای زمینهای اطراف به دریاچه سطحی از آب سطح دریاچه را فرا میگیرد.
هرز آبهای ورودی به دلیل شوری کویرهای اطراف اشباع از نمک هستند و به دلیل گرمی بالای هوا به سرعت تبخیر شده نمک خود را در دریاچه باقی میگذارند.
دمای هوا در گرمترین زمان به 55 درجه و در سرد ترین زمان (شب) به 25 درجه میرسد میزان رطوبت هوا در فصول گرم در حدود بسیار ناچیزی کاهش مییابد.
اختلاف زیاد درجه حرارت در روز و شب باعث شکسته شدن لایه نمک سطحی گشته و لایه های مرطوب زیرین از شکستهای ایجاد شده رطوبت خود را از دست می دهند که این عامل باعث شکلگیری چندضلعیهای نمکی (پلتفورمهای نمکی) میگردد.
همچنین حرکت لجنهای سیاه لایه های زیرین در این شکل گیری ها موثر است.
این کویر از دو چاله شمالی و جنوبی تشکیل شده که وسعت چاله جنوبی 3 برابر بزرگتر از چاله شمالی میباشد. ارتفاع از سطح دریا در چاله شمالی 15 متر بیش از چاله جنوبی میباشد.
این دریاچه در فصول بارش به صورت مخلوطی از گل رس و نمک درمیآید و در فصول خشک به صورت دریایی سفید از نمک تبدیل میشود . فشردگی نمک در لایههای زیرین رانندگی بر روی قسمتهایی از این دریاچه را بسیار سهل و آسان کرده است.